Wat maakt iemand een lawine-expert, en hoe ontwikkel je zo’n expertise? Vanuit de Lage Landen is dat niet altijd eenvoudig in te schatten, gezien het brede en complexe vakgebied. Of het nu gaat om bergredding, lawinecommissies of berggidswerk, wat definieert precies een expert? In dit artikel belichten we de uiteenlopende facetten waarin Jef zijn kennis en ervaring in de Alpen wordt ingezet. Zo krijgt u een beeld van waarom hij beschouwd wordt als een van de Vlaamse autoriteiten op dit gebied.
Berg- en Skigids: Het Hoogste professioneel Niveau in de Bergen
Wie mensen professioneel door de bergen wil begeleiden, moet berggids zijn. UIAGM-berg- en skigidsen worden op nationaal niveau opgeleid in de Alpenlanden en zijn internationaal gecertificeerd. Deze opleiding is van een uitzonderlijk hoog niveau: de voorbereiding duurt vaak meerdere jaren, en slechts weinigen slagen in één keer voor de vijfdaagse toelatingstest.
Internationaal erkende gidsen mogen wereldwijd zelfstandig opereren. Vanuit Vlaanderen zijn er maar een goeie handvol met deze erkenning, en naast Jef Verstraeten zijn er maar 2 andere vlamingen die in de bergen wonen en fulltime als berggids werken. Sinds zijn professionele start in 2019, voltooide hij in 2020 de opleiding als jongste deelnemer van zijn groep, die verder bestond uit 35 Oostenrijkers en Duitsers.
Constant in de Sneeuw
De juiste opleiding is niet voldoende; om echt te begrijpen wat er in de sneeuw gebeurt, moet je constant in het gebergte zijn. Om fulltime te gidsen, moet je ook in de bergen wonen. Jef heeft elke winter sinds 2013 in de Oostenrijkse Alpen doorgebracht en woont in de sneeuw op een hoogte van 1400 meter, tweemaal zo hoog als het signaal van Botrange, de hoogste top van België. Naast Jef zijn er 2 andere full-time berggidsen uit vlaanderen, en met de sneeuwsportgids Lukas zijn we met 4.
Waarnemer Lawinewaarschuwingsdienst
De Lawinenwarndienst Tirol, essentieel voor de veiligheid van wintersporters, maakt gebruik van data van automatische weerstations en veldwaarnemingen door experts zoals Jef Verstraeten. “Dankzij waarnemers zoals Jef Verstraeten, die ons regelmatig van vakinformatie voorzien, kunnen we met ons dagelijkse Lawinereport een belangrijke basis bieden voor een veilig winteravontuur,” aldus Patrick Nairz, hoofd van de Lawinenwarndienst Tirol.
Deelnemers bij een stage: sneeuwdekonderzoek gegeven door berggids Jef Verstraeten
Expert bij Lawinecommissie
Alpendorpen hebben vaak straten, huizen en attracties die met betrekking tot het lawinegevaar niet echt veilig liggen. Daarom heeft bijna elke gemeente een team om het actuele lawinegevaar in te schatten en maatregelen voor te stellen. In de gemeente Obernberg am Brenner, waar Jef woont, is dit vaak het sluiten van rodelpistes, maar ook het kunstmatig creëren van lawines om flanken te ontladen, en zo de enige straat naar het dorp toegankelijk te maken.
Hier enkele woorden van de burgemeester van Obernberg over Jef Verstraeten:
“De Lawinecommissie voorziet mij als burgemeester van de noodzakelijke informatie en interventievoorstellen om de veiligheid in ons dorp te waarborgen. Als berggids en lawine-expert is Jef een onmisbaar onderdeel van onze commissie. Met zijn inzet heeft hij lawinehellingen ontladen en de enige toegangsweg naar ons dorp beschermd. Zijn deskundigheid en kalme, doordachte benadering worden zeer gewaardeerd.” - Mag. Josef Saxer, burgemeester van Obernberg
Lawine en reddingsexpert bij Bergredding
Gebeurt er een ongeval in het gebergte, dan wordt de bergredding erbij geroepen, ook bij lawines. Jef draagt als professioneel berggids en reddingsexpert een sleutelfunctie. Bij veel reddingsacties wordt hij naar de frontlinie gestuurd.
“De combinatie van leiderschaps- en reddingsexpertise maakt Jef niet alleen een centrale figuur in de opleiding van andere bergredders, maar ook iemand die ik als Operatiecoördinator leider graag als eerste naar de plaats van het incident stuur.” - Bernhard Walder, Bergredding Gries/Obernberg
Theresa, Jef's partner en tevens bergredder/ster, bereidt een sneeuwdekonderzoek voor na een lawineoperatie in Obernberg.
Netwerk van Lawine-experts
Naast een kernteam van een tiental gidsen dat regelmatig voor Berggids.be op pad gaat, beschikt Jef Verstraeten over een breed netwerk van gidsen die hem voorzien van waardevolle lokale informatie. In de regio Wipptal fungeert hij voor veel gidsen als het eerste aanspreekpunt bij vragen over tochten, lawinegevaar of sneeuwcondities.
Opleider voor oostenrijkse en belgische vrijwilligersorganisaties
Naast zijn rol als professional, is Jef actief als opleider voor Instructeurs in Oostenrijk en eveneens een belangrijke bron van expertise voor de Klim- en Bergsportfederatie.
"Vanuit de Wintercel (KBF) doen we al enkele jaren beroep op Jef zijn expertise voor Webinars, bijscholingen en andere activiteiten. We waarderen ten volle zijn ervaring, gedrevenheid en professionele aanpak." Stefan Huylebroeck – voorzitter KBF Wintercel
Soft Skills
Dit onderwerp verdient een aparte blog, maar alvast een voorproefje van de essentiële soft skills voor lawine-experts:
• Het vermogen om observaties, beoordelingen en beslissingen strikt van elkaar te scheiden om vooroordelen te voorkomen.
• Bewust zijn van wat je weet en wat je niet weet.
• Kritisch nadenken en durven argumenteren met jezelf.
Statement van Jef persoonlijk: "hier ben ik geen Lawine-expert"
“Vanuit Belgisch perspectief word ik gezien als de expert op het gebied van lawines en lawinegevaar. Hier in Tirol noem ik mezelf dat echter niet. Ik heb het geluk me steeds te kunnen omringen met briljante sneeuwkenners zoals Patrick Nairz en zijn team. Met mensen die jaar in jaar uit dagelijks het lawinegevaar inschatten en vrijwel elke dodelijke lawine ter plaatse analyseren, kan en wil ik mezelf niet vergelijken.” - Jef Verstraeten, lead guide bij berggids.be
Het pad om als Belg lawine-expert te worden, is lang en veeleisend. Jarenlange ervaring en een gezonde dosis bescheidenheid zijn daarbij essentieel. Uit Vlaanderen vind je vermoedelijk niemand met meer kennis over lawines dan Jef Verstraeten. Toch zal hij zichzelf niet snel een expert noemen. Omringd door een netwerk van professionals die zich fulltime bezighouden met sneeuwstudies, realiseert hij zich als geen ander hoeveel er nog te leren valt op het gebied van sneeuwdeskundigheid.
Comments